دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

صفحه اصلی / سومین کنفرانس ملی فناوری های نوین در انرژی

علوم و نوآوریها در الگوی حکمرانی خوب جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست گذاری نظری و عملی امیرالمومنین علی(علیه السلام)

نویسندگان :

سیدعباس علوی¹

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

کلمات کلیدی :

امیرالمومنین علی (علیه السلام)،،سیاست گذاری عمومی،،الگو،،نفی سبیل،،مشارکت مردمی ،،حکمرانی،،حکمرانی خوب،،نهج البلاغه

چکیده :

علم و فناوری و توسعه و پیشرفت با نگاه به بعد نفی سبیل و استقلال در حکمرانی موضوعی است که در سالهای متمادی نگاه حکومت ها و دولت های در حال توسعه و پیشرفت را به خود جلب کرده است. و متناسب با ماهیت ایجابی و حاکمیتی دولت ها (عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی فرهنگی و ایدئولوژیکی) نفی سبیل و خدکفایی در ابعاد مختلف و شاخص های امنیت متفاوت می باشد. از این رو کاستی ها در حاکمیت ها باعث گردیده است كه استقلال بر اساس فناوری های نوین و پیشرفته در جهت رفاه و آسایش ملت ها در حكمراني سیاسی مطرح شود. بر این اساس الگو و منشور حکومتی امیرالمومنین علی(علیه السلام) به عنوان مبنا و شاخصی جهت حکمرانی مطلوب و بی بدیل با توصیه ها و مصادیق علوم مختلف و رفاه و خوداتکایی و جامع و کامل و فراتر از زمان و مکان که در نهج البلاغه ثبت و ضبط شده است مطرح می باشد. نهج البلاغه پس از قرآن كريم گرانقدرترين ميراث فرهنگي مسلمانان مبنایی ترین شیوه و روش اداره ملل و حکومت ها و سیر حرکت متعالی ملل می باشد و اهتمام به علم، استقلال و پیشرفت و توسعه به همراه حاکمیت مردم و مشارکت، مشروعیت و مقبولیت ها به هم وابسته اند. با توجه به اینکه قول وفعل آقا امیرالمومنین علی(علیه السلام) به عنوان حجت و ولی الهی یکی است می باشد در کتاب پر ارزش و بی نظیر نهج البلاغه که میراث کامل و جامع حکمرانی برای جهانیان تا ظهور آخرین حجت الهی است گزيده اي استثنايي از برترين گوهرهاي آموزه هاي اميرمؤمنان، علي (علیه السلام) از خطبه ها، نامه ها و حكمت ها قرار گرفته است. اميرمؤمنان علي (علیه السلام) در نهج البلاغه بعد نفی سبیل و استقلال و رفاه و آرامش و پیشرفت همه جانبه به عنوان رکنی ترین و پایه اصلی تشکیل و استمرار حکومت اسلامی در کنار سایر ابعاد همچون خدامحوری، امامت(ولایت فقیه) ، آینده نگری، ثبات سیاسی، توحیدگرایی، شایسته سالاری، عدالت محوری، اثربخشی و کارایی، مسئولیت پذیری، شفافیت و فساد ستیزی بیان فرموده است و این اصل و نبود یا عدم استقلال و خودکفایی و قدرتمند بودن و ضعف باور و خود تحقیری و عدم انگیزه برای هزینه دادن و دنیا پرستی و پیروی و وابستگی به حکمرانان ناصالح و بی دین و پیروی از شیاطین در استمرار حکومت ولی و حجت الهی عامل به تعویق افتادن حکم و دستور الهی بر جانشینی برحق پیامبر در وی و بیعت با ایشان بوده که امر حکومت ولی و حجت الهی را بیش از دو دهه با تاخیر مواجه کرد و در نهایت بعد از چند صباحی خواست و مطالبه مردمی بعد از مواجهه با ظلم ها و ستم های صورت گرفته برای خود به امام رجوع کردند. نظام بین الملل بر اساس آموزه ها و هستی شناسی دنیاگرایانه و استعماری خود شش عامل را براي تحقق «حكمراني خوب» لازم دانسته اند و ملاک ارزیابی حکمرانی خوب کشورها را نه اراده و خواست الهی بلکه سود و منفعت انسانی می دانند نه ادای تکلیف و عمل به پیمان و اجرای اراده و خواست الهی در این بین یکی از ابعاد حکمرانی نفی سبیل و استقلال در حوزه های علم و فناوری در جوامع اسلامی در مواجه با نظام کفر و استعمار می باشد. هرچند بعد نفی سبیل و استقلال در کنار شباهت های ظاهری با برخی از اصول حکمرانی ملت ها از لحاظ فهم و درک و جهان بینی، خداباوری و تکلیف مداری در اسلام با فهم و درک استکبار و کشورهای سلطه گر متفاوت و استقلال ملل خوشایند کفار و نظام سلطه نمی باشد. پژوهش حاضر با تئوری و نظریه مفهوم سازی داده بنیاد یا گراند تئوری با رویکرد استقرایی و روش تحقیق تحلیل محتوای مضمون از متن کامل کتاب نهج البلاغه و انتخاب شاخص ها، مولفه ها و ابعاد بر مبنا و اساس احصاء موضوعات روایات توسط آیت الله دشتی و شاخص و مبنای تعریف حکمرانی خوب از نگاه و منظر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری با ابزار نرم افزار مکس کیودا 18 که بعد از تجمیع و تخصیصص کدها از 3071 کد باز اولیه تاحصاء شده در ابعاد کلی حکمرانی به 148 کد باز و 8 شاخص با رویکرد کد گذاری باز و 3 مولفه با رویکرد کد گذاری محوری و 1 بعد نفی سبیل و استقلال با رویکرد کدگذاری انتخابی در الگوی حکمرانی خوب بر اساس سیاستگذاری نظری و عملی امیرالمومنین علی (علیه السلام) بر اساس بعد نفی سبیل و استقلال که لازمه این بعد پیشرفت علمی و فناوری در ابعاد مختلف انرژی و مواد و ... و شناخت و تقویت باورها و تهذیب نفس و تکامل و توفیق الهی در دستیابی به علوم و تکنولوژی های مدرن می باشد، در کانون های نخبگانی نهایی شده است. لذا اهداف پژوهش که عبارت بودند از ارائه بعد نفی سبیل و استقلال در حکمرانی خوب جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاستگذاری نظری و عملی اميرمؤمنان علي (علیه السلام) که در نهج البلاغه محقق گردید.