دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

صفحه اصلی / اولین کنفرانس ملی معماری فردا - شهر آینده: چالش ها و راه کنش های عصر هوشمند سازی

تبیین عوامل ادراک‌محیطی در ایجاد حس‌مکان (موردپژوهی: بازار تاریخی تبریز)

نویسندگان :

فاطمه سادات غیبی¹ آزاده شاهچراغی² علیرضا بندرآباد³

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران 2- دانشیار گروه معماری، دانشکدۀ عمران، معماری و هنر، واحد علوم‌وتحقیقات تهران، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران. 3- دانشیار گروه شهرسازی، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، واحد تهران‌مرکز، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.

کلمات کلیدی :

ادراک‌محیطی،حس‌مکان،بازار تاریخی تبریز،معماری

چکیده :

در دنیای امروز که مفهوم فضا و محیط به‌یکی از جنبه‌های حیات انسان تبدیل شده است، کُنشگری عوامل ادراک‌محیطی و نقش آن در ایجاد حس‌مکان به‌عنوان یک بعد مهم در تعامل انسان با محیط پررنگ و اهمیت زیادی پیدا کرده است. دراین پژوهش، تلاش است باتأکیدبر محوریت بازار تاریخی تبریز به‌عنوان یکی از محیط‌های فرهنگی و تاریخی ایران، به تحلیل عمیق‌تری از عوامل مختلفی که در ایجاد حس‌مکان دراین بازار دخیل هستند، پرداخته و گامی مؤثر برداشتهِ واقعیت‌افزوده به مفهوم حس‌مکان با تبیین عوامل ادراک‌محیطی در ایجاد هویت ارج نهد. به‌طورخاص، این تحقیق به‌بررسی تأثیر عوامل محیطی در شکل‌گیری حس‌مکان در بازار تاریخی تبریز می‌پردازد و ارتباطِ مستقیم این عوامل با ادراک‌محیطی را کاوش می‌نماید. روش‌تحقیق، بااستفاده‌از رویکرد توصیفی-تحلیلی، پیشینۀ تحقیق ازطریق مرور منابع کتابخانه‌ای شامل مطالعات گذشته را بررسی نموده، سپس با اجرای روش‌تحقیق، سعی در پاسخ به سؤال اصلی پژوهش موردارزیابی نموده است‌که «آیا عوامل ادراک‌محیطی در بازار تاریخی تبریز می‌توانند و به‌چه‌نحوی تأثیرگذار بر ایجاد حس‌مکان در بازدیدکنندگان این مکان تاریخی باشند؟» -پاسخ داده شود. یافته‌ها حاکی‌ازآن است‌که بازار تاریخی تبریز، با تاریخچۀ غنی، معماری بی‌همتا و فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی متنوع، به‌یک مرکز اجتماعی-فرهنگی در قلب شهر تبدیل شده است. درنتیجه می‌توان اذعان داشت، بازار تاریخی تبریز، ازطریق عوامل ادراک‌محیطی حس‌مکانی فراگیر و جذابی را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند، که به تجربۀ یک سفر تاریخی شگفت‌انگیز تبدیل می‌شود.