دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

صفحه اصلی / سومین کنفرانس ملی فناوری های نوین در انرژی

چشم انداز اقتصاد انرژی در روابط ایران و روسیه پس از جنگ اوکراین

نویسندگان :

مصطفی اژدری¹ گارینه کشیشیان سیرکی² زهره پوستین چی³

1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب 2- تهران جنوب 3- دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب

کلمات کلیدی :

ایران،روسیه،چشم انداز اقتصادی،روابط دوجانبه،هاب انرژی

چکیده :

پس از قطع صادرات گاز روسیه به اروپا در پی حمله روسیه به اوکراین و آغاز جنگ اوکراین، روسیه بخش مهمی از بازار گاز خود را از دست داد. بازاری که یک ابزار مهم برای چانه زنی و اعمال فشار به غرب بود و البته منافع اقتصادی بسیاری نیز برای مسکو داشت. به ویژه در صادرات گاز به آلمان که در این چارچوب خط گازی نورد استریم را ساخته بود و می رفت تا خط گازی نورد استریم ۲ را هم بسازد که جنگ اوکراین آغاز شد و هر دو پروژه متوقف شدند. بنابراین روابط روسیه و اروپا در زمینه انرژی به وخامت گرایید. بنابراین اروپا بعد از جنگ اوکراین مجبور شد تا گاز مورد نیاز خود را با وجود هزینه‌های بسیار بالاتر از آمریکا تأمین کند و در حال حاضر آمریکا بزرگترین تأمین کننده گاز اروپا محسوب می‌شود. این فرایند سبب شد تا روسیه به دنبال بازارهای جایگزین اروپا برای صادرات گاز خود باشد. چین و هند دو مصرف کننده مهم و بزرگ جهان هستند که روسیه به تصاحب بازار آن کشورها چشم دوخته است. در حال حاضر روسیه بزرگترین تأمین‌کننده گاز مورد نیاز چین است. اگرچه خط لوله گازی بزرگی گاز روسیه را به چین می‌رساند اما مسکو نمی‌خواهد به همین بسنده کند و تلاش دارد تا در شیوه انتقال محصولات خود تنوع‌ ایجاد کند. ایران یکی از گزینه‌های مهم روسیه برای انتقال گاز است که هم به هند نزدیک است و هم می‌تواند بخشی از نیاز چین را تأمین کند. علاوه بر آن، روسیه به فکر اتصال فیزیکی منافع اقتصادی خود به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عربستان سعودی است. با چنین کاری روسیه گمان می‌کند می‌تواند یک گروه اقتصادی بزرگ گازی ایجاد کند و به ثقلی در برابر رقبا به ویژه ایالات متحده آمریکا تبدیل شود. از این دریچه شاید بتوان گفت که خط لوله گازی ایران و روسیه در حقیقت جایگزین نورد استریم است و می‌تواند ایران را به هاب انرژی منطقه تبدیل کند. در این مقاله تلاش شد تا با بررسی امکان تبدیل ایران به هاب انرژی منطقه در راستای همکاری اقتصادی با روسیه در حوزه انرژی مطالعاتی انجام شود و فرصت‌ها و چالش‌های این موضوع مورد بررسی دقیق قرار گرفت. روش انجام تحقیق بهره‌گیری از روش تحلیل SWOT بود.